KONTROL ÇAPRAZLAMASI 

✔ Baskın fenotipli bir bireyin genotipini bulmak amacı ile aynı karakter bakımından çekinik fenotipli bir bireyle çaprazlanmasına kontrol ya da test çaprazlaması denir.

✔ Kontrol çaprazlaması ile istenilen türler ıslah edilebilir.

​

EŞ BASKINLIK (KODOMİNANTLIK)

✔ Allel genler arasındaki baskınlığı eşit olması durumudur.

✔ Aralarında eş baskınlık olan genler heterozigot durumdayken birbirleri üzerine baskınlık kuramazlar. Bu durumda her iki geninde özelliğini taşıyan üçüncü bir fenotip meydana gelir.

✔ İnsanlarda görülen AB ve MN kan grubu eş baskınlık sonucu oluşmuştur.

​

ÇOK ALLELLİK

✔ Bir karakterin oluşumundan sorumlu allel sayısının ikiden fazla olmasıdır.

✔ Diploit kromozomlu hücrelerde bir karakterin oluşumu ile ilgili en fazla iki çeşit allel bulunabilir.

✔ Genotip Çeşit Sayısı: n(n+1)/2

✔ Fenotip Çeşit Sayısı: n (alleller arasında eş baskınlık varsa; n+eş baskınlık durumları)

​

KAN GRUPLARI

​

AB0 KAN GRUBU

✔ İnsanlarda kan nakillerinde görev alan kan gruplarından biridir.

✔ A, B ve 0 geninin çok allelliği ile kontrol edilir.

✔ A geni ile B geni birbirine eş baskındır. 0 geni ise çekinik gendir.  A = B > 0

✔ Genlerin farklı genotipler ile yan yana gelmesi ile 4 farklı fenotipte kan grubu oluşur. (A, B, AB ve 0)

​

Antijen (Aglütinojen): Bir canlıya dışarıdan giren yabancı proteindir.

 

Antikor (Aglütinin): Bağışıklık sisteminin antijene karşı ürettiği protein yapılı savunma proteinidir.​

​

RH KAN GRUBU

✔ İnsanlarda kan nakillerinde dikkat edilen diğer kan grubu Rh dır.

✔ Rh proteinine sahip olmak (R), Rh proteinine sahip olmamaya (r) tam baskındır.   R>r

​

KAN UYUŞMAZLIĞI (ERİTROBLASTOSİS FETALİS)

✔ A-B-0 kan grubu farketmeksizin, annenin Rh (-), babanın Rh (+) ve çocuğun Rh (+) olması durumudur.

✔ Annenin  kanında  bulunan D antikoru, çocuğa geçerek çocuktaki Rh antijenlerini çökeltmeye başlar, bu durumda çocukta ölü doğum, düşük ya da sakatlıklar görülebilir.

✔ Bu durumdan korunmak için kan uyuşmazlığı ihtimali olan ailelerde annenin hamilelik döneminde aşı olması gerekmektedir.

​