PANKREAS

✔ Midenin alt tarafında bulunan yaprak şeklindeki karma bezdir.
✔ Acini hücreleri ve langerhans adacıkları olmak üzere temel anlamda iki kısımdan oluşur.

✔ Acini hücreleri pankreas öz suyu üreterek enzim üretir. (Ekzokrin)

✔ Langerhans adacıkları ise hormon üreten hücreler içeren alfa ve beta bölgelerinden oluşmaktadır. (Endokrin)

​

​

​

​

​​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

İnsülin Hormonu
✔ Hedef Organ: Karaciğer ve tüm vücut hücreleri

✔ Sağlıklı bir insanda kandaki ortalama glikoz düzeyi 90mg/100ml’dir. Glikoz miktarı bu değerin üzerine çıktığında pankreastaki reseptörler bunu algılar ve beta hücrelerinden insülin hormonu salgılanır.
✔ Beyin hücreleri hariç tüm hücrelerin glikoz geçirgenliğini artırır.
✔ Glikozun fazlasının karaciğer ve kaslarda glikojen olarak depo edilmesini sağlar.
✔ Depo edilmiş glikojenin yıkılmasını önler.
✔ Protein ve yağ sentezini uyarır.

 

✔Az salgılanması: Kandaki glikoz miktarı normal düzeye düşürülemediğinden böbreklere gelen glikoz geri emilemez bu durum çok sulu bir idrar içinde glikoz olmasına yol açar. Buna Şeker hastalığı (Diyabet) denir.

​

✔ Tip 1 şeker hastalığı: Bağışıklık hücrelerinin beta hücrelerine saldırması nedeni ile insülin üretilemediğinden hayatları boyunca insülin almak zorundadırlar. Genellikle kalıtsaldır ve genç yaşlarda ortaya çıkar.

✔ Tip 2 şeker hastalığı: Hedef hücrelerdeki reseptör bozukluğu nedeni ile hücrelerin insüline tepki vermemesinden kaynaklanır. Sağlıklı beslenme, spor ve ilaç tedavisi ile hastalar normal bir yaşantı sürebilmektedir.

 

Glukagon Hormonu

✔ Hedef Organ: Karaciğer ve tüm vücut hücreleri

✔ Glikoz miktarı normal değerin altına indiğinde pankreastaki reseptörler bunu algılar ve alfa hücrelerinden glukagon hormonu salgılanır.
✔ İnsülin hormonunun antagonistidir.
✔ Karaciğerdeki glikojenin yıkımını sağlar ve glikoz salınımını artırır.
✔ Yağ dokularından yağların yıkımını sağlar.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

EŞEYSEL BEZLER

✔ Dişi --> Yumurtalık, Erkek --> Testis

FSH ve LH etkisi ile hormon salgılar.
✔ Ergenlik dönemine kadar hormon salgılamazlar.
✔ Eşeysel bez hormonları steroid yapılı hormonladır.

 

Östrojen
✔ Hedef Organ: Rahim ve bazı vücut hücreleri

✔ Hipofizden salgılanan FSH etkisi ile ovaryum içerisinde bulunan folikülden ve LH etkisi ile korpus luteumdan salgılanır.
✔ Rahim iç dokusunun (endometrium) hücre bölünmesini artırarak kalınlaştırılmasını sağlar.

✔ Ayrıca ikincil eşey karakterlerin oluşmasını sağlar.

 Progesteron
✔ Hedef Organ: Rahim

✔ Hipofizden salgılanan LH etkisi ile korpus luteumdan, gebelik durumunda da plasentadan salgılanır.
✔ Rahimin iç duvarının embriyonun tutunabilmesi için hazır hale getirilmesini sağlar.
✔ Ayrıca hamilelik sürecinde rahimin kasılmasını önleyerek gebeliğin sürmesini sağlar.

✔ Gebelikte az salgılanması: Düşük meydana gelebilir.

​

Testosteron (Androjen)
✔ Hedef Organ: Testis ve bazı vücut hücreleri

✔ Hipofizden salgılanan LH etkisi ile testis içinde bulunan Leydig hücreleri tarafından üretilirler.
✔ Spermlerin olgunlaştırılmasını ve erkek üreme sisteminde bulunan yardımcı bezlerin gelişmesini sağlar.
✔ Ayrıca ikincil eşey karakterlerinin oluşturulmasını sağlar.

 

TİMÜS BEZİ

✔ Göğüs boşluğunda akciğerler arasında ve kalbin üst kısmında bulunan lenf sistemi ile bağlantılı bezdir.
✔ Yeni doğan bebeklerde çok büyüktür. Yaş ilerledikçe küçülür. Çocuklarda, maksimum aktivite ile çalışır.
✔ Timik Hormon (timozin) üretir. Bu hormon, T lenfositlerinin işlevsel özellik kazandırılmasında ve bu hücrelerin korunmasında görev alır.

 

EPİFİZ BEZİ

✔ Epitalamusta bulunur.
✔ Özellikle, karanlıkta Melatonin Hormonu salgılar. Bu hormon, biyolojik saati düzenler.

​